Kitabın Adı:

Antropontoloji Ya Da İnsan-Varlık Bilgisi: Felsefenin Gör Dediği 1 

Yazar             :

Betül Çotuksöken  

Çevirmen:

Emrah Günok  

Sayfa:

256 

Cilt:

Ciltsiz 

Boyut:

13,5 X 19,5 

Son Baskı:

16 Mayıs, 2023 

İlk Baskı:

16 Mayıs, 2023 

Barkod:

9786254497711 

Kapak Tsr.:

Adnan Elmasoğlu  

Editör:

Kaan Özkan   

Kapak Türü:

Karton 

Yayın Dili:

Türkçe 

 

Orijinal Dili:

Orijinal Adı:

Betül Çotuksöken ve Antropontoloji: İnsan-Varlık Bilgisine Yolculuk

Giriş: Antropontolojinin Felsefi Ufku

Betül Çotuksöken’in Antropontoloji Ya Da İnsan-Varlık Bilgisi: Felsefenin Gör Dediği 1 adlı eseri, insanın varlık dünyasındaki yerini sorgulayan bir felsefi girişim olarak öne çıkar. Çotuksöken, bu eserinde, insanın yalnızca bir varlık olarak değil, aynı zamanda anlam yaratan ve anlamın bir parçası olan bir özne olduğunu tartışır. Felsefenin temel sorularından biri olan "İnsan nedir?" sorusunu antropontolojik bir perspektifle ele alarak, insanın varlık ile kurduğu ilişkiyi derinlemesine inceler.

Antropontoloji, insanın ve varlığın ilişkisini yalnızca fiziksel bir zeminde değil, daha çok ontolojik, epistemolojik ve kültürel bağlamda ele alır. Çotuksöken'in yaklaşımı, bu bağlamda hem varlık teorisini hem de insanın varlık ile kurduğu anlam ilişkisini birleştiren özgün bir metodoloji sunar. Eserde, felsefenin insan ve varlık arasındaki ilişkiyi nasıl gördüğüne dair bir keşif yapılırken, aynı zamanda felsefi bakış açıları üzerinden bu ilişkinin nasıl yeniden kurulduğu ve dönüştüğü incelenir.

Bu yazıda, antropontolojinin temel kavramları ve yöntemleri üzerinden eserin yapısı ve felsefi içerikleri analiz edilecek, insan-varlık bilgisinin önemi farklı açılardan değerlendirilecektir. Ayrıca, Çotuksöken’in eseri üzerinden insan ve varlık arasındaki ilişkinin felsefi boyutlarına ışık tutulacaktır.

1. Antropontolojinin Tanımı ve Kapsamı

1.1. Antropontoloji Nedir?

Antropontoloji, "insan" (antropos) ve "varlık" (ontos) kavramlarının bir araya gelmesinden türeyen bir disiplin olarak, insanın varlık içerisindeki yerini ve anlamını sorgular. Çotuksöken, antropontolojiyi klasik antropoloji ve ontolojiden ayırarak, her iki disiplinin kesişim noktasında yer alan bir "ara felsefe" olarak tanımlar. Bu bakımdan, antropontoloji hem insanın ontolojik yapısını hem de bu yapının diğer varlık biçimleriyle ilişkisini anlamaya çalışır.

Eserde, insanın varlık ile kurduğu ilişkinin sadece teorik bir mesele olmadığı, aynı zamanda bireyin kendini ve dünyayı anlamlandırma çabasıyla doğrudan bağlantılı olduğu vurgulanır. Çotuksöken’in yaklaşımı, insanı bir "varlık-varoluş" gerilimi içerisinde ele alır; insan, hem varlığa katılan hem de varlık üzerinde düşünen bir öznedir. İnsan, kendini yalnızca bir varlık olarak tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda bu varlık dünyasına nasıl anlam vereceğini de sorgular. Çotuksöken’in felsefi bakış açısına göre, insanın varlıkla kurduğu ilişki bir anlam oluşturma ve bu anlamı sürekli yeniden inşa etme sürecidir.

1.2. Felsefenin Gör Dediği Şey: İnsan ve Varlık

Betül Çotuksöken’e göre, felsefe, insanın varlık ile ilişkisini yalnızca bilimsel bir gözlem alanı olarak değil, aynı zamanda bir anlam alanı olarak ele alır. Antropontoloji, insanın varlık içerisindeki özgün pozisyonunu ve bu pozisyonun anlamını ortaya koymayı hedefler. Bu nedenle Çotuksöken, eserin başlığında "felsefenin gör dediği" vurgusuyla, felsefenin insan-varlık ilişkisini açıklığa kavuşturmadaki rolüne dikkat çeker. Çotuksöken'e göre, felsefe görme eylemiyle, varlık dünyasının ötesine geçebilir ve insanın bu dünyada kendine nasıl yer bulduğunu sorgular. Felsefe, insanı ve varlığı doğrudan görmekle kalmaz, onları daha derinden anlamaya çalışır. "Görmek", burada sadece gözlemi değil, aynı zamanda derin bir kavrayışı ifade eder.

2. İnsan ve Varlık: Felsefi Temeller

2.1. İnsanın Çift Yönlü Doğası

Çotuksöken’in antropontolojisi, insanı yalnızca biyolojik bir varlık olarak ele almaz; insan aynı zamanda bir kültür, düşünce ve anlam üreticisidir. İnsan, hem varlık dünyasına dahil bir "şey" hem de bu dünyayı anlamlandıran bir "özne" olarak tanımlanır. İnsan, hem biyolojik bir organizma hem de bir özne olarak kendini varlık dünyasında tanımlar. Bu iki yönlü doğa, insanın varlık dünyasında yalnızca bir yer işgal etmekle kalmadığını, aynı zamanda bu dünyayı anlamlandıran ve yeniden kuran bir varlık olduğunu da gösterir. Çotuksöken’e göre, insanın ontolojik yapısı, bu çift yönlü doğanın bir ürünüdür: İnsan hem var olan bir şeydir, hem de varoluşunu anlamlandıran bir özne olarak bu varlık dünyasını yeniden şekillendirir.

Eserde, insanın bu çift yönlü doğası şu şekilde analiz edilir:

1. Ontolojik Yön: İnsan, diğer varlıklarla aynı varoluşsal zeminde bulunur ve biyolojik doğası gereği doğal dünyaya aittir. Bu yönüyle insan, doğanın bir parçasıdır ve doğadaki diğer varlıklarla benzer özellikler gösterir.
2. Transandantal Yön: İnsan, düşünce ve dil aracılığıyla bu varlık zemininin ötesine geçebilir, anlam yaratabilir ve kendisini aşabilir. İnsan, sadece varlık dünyasında değil, bu dünyayı anlamlandıran bir özne olarak da kendini yeniden konumlandırır.

2.2. İnsan ve Özgürlük

Çotuksöken’in antropontolojisinde, insanın varlık ile ilişkisi özgürlük kavramı üzerinden de ele alınır. İnsan, varlık dünyası içinde özgür seçimler yapabilen bir özne olarak tanımlanır. Ancak bu özgürlük, insanın yalnızca kendi içsel doğasıyla sınırlı kalmaz; toplumsal, kültürel ve tarihsel bağlamlar tarafından da şekillendirilir. İnsan, özgür iradesiyle dünyayı anlamlandırırken, aynı zamanda tarihsel ve kültürel bağlamlardan bağımsız olamaz. Özgürlük, bu anlamda bir seçim yapma gücü olsa da, insanın varlıkla kurduğu ilişkiyi şekillendiren dışsal faktörlerle de iç içe geçmiştir.

3. Antropontolojinin Felsefi Yöntemi

3.1. Felsefi Soruların Yeniden İnşası

Çotuksöken, antropontolojiyi bir "yöntem felsefesi" olarak değerlendirir ve bu disiplinin temelini oluşturan soruları yeniden formüle eder. Bu bağlamda, şu sorular ön plana çıkar:

• İnsan varlık ile ilişkisinde nasıl bir anlam yaratır?
• İnsan ve diğer varlık biçimleri arasındaki farklar nelerdir?
• İnsan, kendi varlığını hangi araçlarla anlamlandırır?

Bu sorular, antropontolojinin felsefi derinliğine inmek için gerekli olan temel açılımlar sağlar. Çotuksöken, bu soruları sadece soyut felsefi tartışmalar olarak ele almak yerine, insanın günlük hayatındaki deneyimlerle doğrudan ilişkilendirir. İnsan, dünyada varlıkla her an ilişki içindedir ve bu ilişki yalnızca felsefi düşüncenin konusu değil, aynı zamanda insanların yaşamını şekillendiren temel bir olgudur.

3.2. Eleştirel Yaklaşım ve Anlam İnşası

Antropontolojinin temelinde eleştirel bir yaklaşım yatar. Çotuksöken, insan-varlık ilişkisini ele alırken, metafiziksel genellemelerden kaçınır ve insanın bireysel ve toplumsal bağlamlardaki somut varoluşunu inceler. Çotuksöken’e göre, antropontolojinin amacı, yalnızca teorik bilgi üretmek değil, aynı zamanda insanın kendini anlama çabasıyla doğrudan ilişkilidir. İnsan, kendi varlığını anlamlandırmak için sürekli bir çaba harcar ve bu çaba, felsefi bir sorgulama olarak da ortaya çıkar. Antropontolojinin eleştirel yaklaşımı, insanların kendi varlıklarını ve bu varlıkla kurdukları anlam ilişkilerini sorgulamalarına yardımcı olur.

4. İnsan-Varlık İlişkisi: Ontoloji ve Epistemoloji Bağlantısı

4.1. Varlık Bilgisi ve Bilme Süreci

Çotuksöken’e göre, insanın varlığı anlaması, bilme süreciyle doğrudan ilişkilidir. Ancak bu bilgi, yalnızca duyusal gözlemlerle sınırlı değildir. İnsan, varlık dünyasını yalnızca gözlemler aracılığıyla anlamaz, aynı zamanda anlam üretme süreciyle de varlık üzerinde düşünür. Bu bağlamda, epistemoloji ve ontoloji arasındaki ilişki, insanın varlık ile kurduğu ilişkiyi anlamada merkezi bir rol oynar. Epistemolojik sorgulamalar, insanın varlıkla olan ilişkisini daha derinlemesine anlamasını sağlar.

Sonuç: Antropontolojinin İnsan İçin Önemi

Betül Çotuksöken’in Antropontoloji Ya Da İnsan-Varlık Bilgisi eseri, felsefede insan ve varlık arasındaki ilişkiyi sorgulayan derinlemesine bir analiz sunar. Çotuksöken’in antropontolojik yaklaşımı, insanı yalnızca biyolojik bir varlık olarak görmekle kalmaz, aynı zamanda anlam yaratan bir özne olarak insanı ön plana çıkarır. Bu yaklaşım, insanın varlık ile ilişkisini hem ontolojik hem de epistemolojik düzeyde inceler ve bu ilişkilerin nasıl anlam yarattığını gösterir. Çotuksöken’in eseri, insanın varlık dünyasındaki yerini anlamaya yönelik önemli bir katkı sunar ve felsefi düşüncenin evriminde insanın rolünü yeniden tartışmaya açar.