Fransızca aslından çeviren: Murat Erşen

Yayıma hazırlayan: Eda Çaça

Sayfa düzeni: Semih Büyükkurt

Kapak tasarımı: Kolektif Tasarım

1. Baskı Ekim 2021

ISBN: 978-605-2205-89-1

238 s. / 2. Hamur / Ciltsiz / 13,5 x 19,5

Riske Övgü: Belirsizliğin İçinde Yaşamın Derin Anlamını Aramak

Giriş: Risk ve Modern Dünyanın Güven Arayışı

Anne Dufourmantelle'in Riske Övgü adlı eseri, günümüz dünyasında risk kavramına yeni bir perspektifle bakarak, hayatın en temel deneyimlerinden birini felsefi derinlikle ele alır. Modern toplumlarda risk genellikle bir tehdit veya kaçınılması gereken bir unsur olarak değerlendirilir. Ancak Dufourmantelle, riskin yaşamın bir parçası olduğunu ve cesurca karşılanması gerektiğini savunur. Risk, sadece fiziksel değil, aynı zamanda duygusal, psikolojik ve etik bir boyuta sahiptir. Kitap, insanın risklerle yüzleşme kapasitesini bir özgürleşme alanı olarak görürken, güvenlik arayışına dayanan modern hayatın insanı nasıl kısıtladığını gösterir.

Bu yazıda, Riske Övgü kitabındaki temel temalar derinlemesine ele alınacak ve riskin bireysel, toplumsal ve etik boyutları tartışılacaktır. Dufourmantelle’in risk kavramına getirdiği özgün yorumun, modern yaşamın riskten kaçınan yapısına nasıl meydan okuduğunu keşfedeceğiz. Ayrıca, risk almanın yaşamı zenginleştirici ve bireyi özgürleştirici yönlerini de geniş bir bakış açısıyla inceleyeceğiz.

Risk Kavramının Felsefi ve Psikolojik Boyutları

Risk, genellikle belirsizlik ve tehlike ile özdeşleştirilir. Ancak Dufourmantelle, bu kavramın sadece korku veya tehlikeye indirgenemeyecek kadar derin olduğunu savunur. Risk, aslında yaşamın sürekli bir akış içinde olduğunu ve bu akışta belirsizliklerin kaçınılmaz olduğunu hatırlatan bir unsurdur. Bu anlamda, risk almak sadece bir tehlikeye atılmak değil, aynı zamanda yaşamın sunduğu fırsatları ve dönüşümleri kabul etmek anlamına gelir.

Dufourmantelle’e göre, riskin gerçek anlamı, ölümden değil, yaşamdan hareketle anlaşılmalıdır. Yaşam, her anında bir risk taşır; ancak bu risk, hayatın anlamını derinleştirir. Eğer yaşamın her alanında tamamen güvenli bir şekilde hareket etmeye çalışırsak, risk alma kapasitemizi yitiririz ve bu da bizi yaşamın gerçek deneyimlerinden mahrum bırakır. Risk, yaşamın kendisiyle yüzleşmenin ve bilinmeyene adım atmanın cesur bir yolu olarak görülmelidir. Bu noktada, Dufourmantelle’in yaklaşımı, varoluşçu filozofların belirsizlik ve özgürlük kavramlarına benzer bir biçimde riskin yaşamı anlamlandırma sürecinde nasıl önemli bir rol oynadığını gösterir.

Riskin Bireysel Boyutu: Korkularla Yüzleşme ve Cesaretin İnşası

Kitapta ele alınan temel temalardan biri, bireysel risk alma kapasitesidir. Dufourmantelle, bireyin yaşamında riskin kaçınılmaz olduğunu ve bu risklerin üstesinden gelmenin cesaret gerektirdiğini vurgular. İnsanlar genellikle korkularını yenmek yerine, onları bastırma eğilimindedir. Ancak Dufourmantelle’e göre, risk almak ve korkularla yüzleşmek bireysel gelişimin en önemli adımlarından biridir. Korkuların üstesinden gelmek, bireyin kendini keşfetmesine ve özgürlüğüne kavuşmasına olanak tanır.

Risk almanın, sadece fiziksel tehlikelerle değil, aynı zamanda duygusal ve psikolojik boyutlarla da ilgili olduğunu unutmamak gerekir. Bir ilişkiye başlamak, yeni bir kariyer yoluna girmek veya hayatın herhangi bir alanında değişiklik yapmak, duygusal riskler içerir. Dufourmantelle, bu tür risklerin insanın kendisini gerçekleştirme yolundaki en önemli adımlar olduğunu savunur. Birey, belirsizliğin içinde adım atmaktan korktuğunda, hayatını güvenli ama sınırlı bir çerçeveye hapseder. Oysa ki belirsizlik, özgürlüğün ve yaratıcılığın kaynağıdır. Dufourmantelle’e göre, gerçek anlamda yaşamak, bu belirsizliklerle yüzleşmek ve onları kabullenmekten geçer.

Dufourmantelle’in risk alma ve cesaret kavramlarına getirdiği bu perspektif, aynı zamanda insan psikolojisinde korku ve güvenlik arayışına dair derin bir eleştiri sunar. Günümüz toplumlarında bireyler, sürekli olarak kendilerini güvende hissetmek için çevrelerini kontrol etmeye çalışır. Ancak bu güvenlik arayışı, bireyin yaşamını kısıtlayan bir faktör haline gelir. Risk almak, bireyi bu sınırları aşmaya ve kendi potansiyelini keşfetmeye teşvik eder.

Toplumsal Risk ve Modern Güvenlik Arayışı

Dufourmantelle’in eserinde ele aldığı önemli bir diğer tema, modern toplumların riskten kaçınma kültürüdür. Güvenlik, modern toplumların en büyük ideallerinden biri haline gelmiştir. Sigorta, yasalar, düzenlemeler ve kamu politikaları, bireyleri riske karşı koruma amacı güder. Ancak bu güvenlik arayışı, bireylerin risk alma kapasitesini zayıflatır ve onları pasif bir yaşam sürmeye iter. Dufourmantelle’e göre, riskten kaçınan bir toplum, bireylerin kendilerini gerçekleştirme ve özgürleşme imkanlarını kısıtlar.

Modern dünyada riskin minimize edilmesi, bireysel ve toplumsal düzeyde güvenliğin sağlanması olarak görülürken, bu süreçte özgürlükten de fedakarlık edilmesi gerektiği düşünülür. Ancak Dufourmantelle, riskin aynı zamanda özgürlüğün kaynağı olduğunu savunur. Risk almadan, birey kendini geliştiremez ve toplumsal değişim gerçekleşemez. Toplumsal yapılar, bireylere sürekli olarak riskten kaçınmaları gerektiğini telkin ederken, bu durum aslında bireylerin potansiyellerini gerçekleştirme süreçlerini engeller.

Özellikle toplumsal hareketler ve devrimler, büyük riskler almayı gerektiren süreçlerdir. Toplumda köklü değişimler, risk alınmadan gerçekleşmez. Tarihte birçok sosyal ve politik devrimin temelinde, belirsizlikle yüzleşen ve risk alan bireyler yer alır. Dufourmantelle, toplumsal değişimin ve gelişimin de bireylerin risk alma cesaretinden doğduğunu savunur. Risk, sadece bireysel özgürlüğün değil, toplumsal özgürlüğün de temel taşıdır.

Etik ve Sorumluluk: Riskin Ötesindeki Değerler

Dufourmantelle, riskin sadece bireysel cesaret gerektiren bir eylem olmadığını, aynı zamanda toplumsal ve etik bir sorumluluk içerdiğini vurgular. Risk almak, bireyin kendi hayatını ve değerlerini sorgulaması ve bu süreçte sorumluluk alması anlamına gelir. Bu bağlamda risk, sadece kişisel değil, aynı zamanda başkalarına karşı alınan sorumlulukları da içerir. Özellikle ilişkilerde ve sosyal bağlamlarda risk almak, diğer insanlarla daha derin ve anlamlı bağlar kurmanın bir yolu olarak ele alınır.

Dufourmantelle’in etik perspektifi, riski sadece tehlikelerle yüzleşmek olarak değil, aynı zamanda başkaları için sorumluluk almak olarak görür. Bu sorumluluk, bireyin ilişkilerinde, aile içinde, topluluklarında ve daha geniş toplumsal yapılar içinde aldığı kararlara yansır. Örneğin, bir liderin toplumu adına risk alması, etik bir sorumluluğun bir parçasıdır. Aynı şekilde, bireyin ilişkilerinde duygusal riskler alarak kendini açması, o ilişkide daha derin bir bağ kurmanın yolunu açar.

Bu etik boyut, risk kavramının sadece kişisel bir mesele olmadığını, aynı zamanda toplumsal ve etik bir bağlamda da ele alınması gerektiğini gösterir. Risk almak, sorumluluk bilincini geliştiren ve bireyi sadece kendisi için değil, başkaları için de hareket etmeye yönelten bir süreçtir. Bu anlamda, Dufourmantelle’in riske getirdiği etik yorum, insan ilişkilerini ve toplumsal yapıları daha derinlemesine anlamamıza yardımcı olur.

Eurydike’nin Hikayesi ve Ölümle Yüzleşme

Kitapta yer alan mitolojik temalardan biri, Eurydike’nin hikayesidir. Orpheus’un ölü sevgilisi Eurydike’yi yeraltı dünyasından geri getirme çabası, riskin ölümle nasıl ilişkilendirildiğini anlatan bir metafor olarak kullanılır. Orpheus, Eurydike'yi geri getirebilmek için ölümle yüzleşmek zorunda kalır, ancak son anda Eurydike'ye arkasına bakarak veda eder ve onu sonsuza kadar kaybeder. Bu mitolojik hikaye, riskin ölüm ve yaşam arasındaki derin bağı simgeler.

Dufourmantelle, Eurydike’nin hikayesini kullanarak riskin ölümle değil, yaşamla nasıl ilişkilendirilebileceğini açıklar. Ölüm, yaşamın en büyük belirsizliğidir ve bireyler, ölüm korkusuyla yaşadıklarında risk alma cesaretlerini yitirebilirler. Ancak yaşam, her anında bir belirsizlik barındırır ve risk almak, bu belirsizliklerle yüzleşmenin bir yoludur. Orpheus’un Eurydike’yi geri getirme çabası, yaşamın ve ölümün sınırlarını zorlayan bir risk alma süreci olarak görülür.

Bu hikaye üzerinden Dufourmantelle, ölüm korkusunun bireyleri risk almaktan alıkoyabileceğini ancak risk almadan yaşamın gerçek anlamına ulaşmanın mümkün olmadığını savunur. Ölümle yüzleşmek, yaşamın anlamını derinleştirir ve bireyi daha cesur ve özgür kılar. Eurydike’nin geri getirilememesi, riskin her zaman başarıyla sonuçlanmayabileceğini gösterir; ancak bu, risk almanın değerini azaltmaz. Dufourmantelle’e göre, önemli olan sonuç değil, riski alabilme cesaretidir.

Sonuç: Riskin Cesareti ve Özgürlüğü

Anne Dufourmantelle’in Riske Övgü adlı eseri, riskin modern yaşamın her alanında nasıl önemli bir rol oynadığını gözler önüne serer. Risk, sadece tehlike değil, aynı zamanda yaşamın anlamını bulma sürecinde bir araçtır. Dufourmantelle’e göre, risk almak bireyin cesaretini, özgürlüğünü ve kendini gerçekleştirme kapasitesini ortaya çıkarır. Modern toplumların güvenlik arayışı, bireylerin risk alma kapasitesini zayıflatsa da, risk almadan yaşamın tam anlamıyla yaşanamayacağı gerçeği ortadadır.

Risk, bireysel gelişimin ve toplumsal değişimin temel dinamiğidir. Dufourmantelle, riski korkularla yüzleşmenin ve özgürlüğe adım atmanın bir yolu olarak tanımlar. Korkularla yüzleşmek, bireyi sınırlarını aşmaya ve yaşamın belirsizlikleriyle başa çıkmaya yönlendirir. Sonuç olarak, risk almak sadece bireysel bir cesaret göstergesi değil, aynı zamanda toplumsal ve etik bir sorumluluktur.